Kahramanmaraş merkezli 10 ili vuran depremler sonrası değerlendirmelerde mevcut Jeofizik Mühendisi Hurşit Deli Dolu, Bingöl, Muş, Erzincan’de korkulu tıpkı yer sarsıntısı beklediğini belirtti. Hurşit Etkin, Erzurum’dahi de deprem beklendiğini söyledi.

Kahramanmaraş’ta meydana gelen iki şişman depremi Erzurumlular toplumsal medya yöneticisi Furkan Nehir’e değerlendiren Jeofizik Mühendisi Hurşit Etken, daha evvel bu depremlerle ilgilendiren çok uyarıda bulunduklarını anlatım ederek, şimdiyse Şarki Rum Fay hattında Bingöl, Muş Varto ve Erzincan üzere ağır depremler beklendiğini söyledi. Hareketli, Erzurum’un Kuzeydoğu Anadolu ve Şark Rum Kırık Hattı’nda bulunmadığını, Erzurum’un namına başmaklık fay hatlarının olduğunu de belirterek, bu şehirde dahi deprem beklediklerini vurguladı. Bu bölgede depremin mübrem olduğunu ifade eden Jeofizik Mühendisi Etken, “Erzurum bölgesini değerlendirdiğimiz zaman, alelhusus Bingöl, Muş Varto, Erzincan’dahi bati deprem olacağını düşünüyorum. Bu anlamda hiç kaygım namevcut, olacaktır, bundan kaçış namevcut. Erzurum’birlikte birlikte deprem bekliyoruz. Bunun sebebi ise Şarki Rum Fay Hattı’nın alt yanı, yani cenup kısmı bölgesinde haddinden fazla tekâsüf oldu. Bu sıkışmalar kuzey istikametinde mutlak kendisini gösterecektir” dedi.

Deli Dolu, depremi genişlik az zararla düdüklemek üzere nasıl binaların dayanak etütlerinin yapılması gerektiğini ve makul zeminlere çatı nesir edilmesi gerektiğine de dikkat çekti. Etkili, “Zelzele bölgesinde birçok zelzele oldu. Bunların bazıları dümdar, bazıları ise esas depremdir. Birbirinden değişik faylar üzerinde gerçekleştiler” ifadelerini kullandı.

“Erzurum’u birlikte uyardım ve 4 şiddeti üzerinde sarsıntı meydana geldi”

Erzurum’dahi gerçekleşen depremleri bile değerlendiren Etkili, “Güzeşte dönme Erzurum’üstelik bile zelzele oldu. Buraları bile belen etmiştim. Erzurum’dahi olan sarsıntı artçı değil. 4 üstünde aynı sarsıntı oldu ve elan sonradan 3 civarı iki sarsıntı henüz oldu. Burada oluşan depremleri dümdar adına bölümlendirmek doğru değil. Kahramanmaraş bölgesinde 7 üzerinde iki deprem oldu. 6 şiddetinin üstünde 4 nöbet hareket oldu. Bunlar Maşrık Anadolu Fay Hattı’nda gerçekleşti. 5 ve 6 üzerinde gerçekleşen depremlerin çoğu çivi başına bir depremdir. Bunlara dümdar almak yanlış peki” açıklamasında bulundu.

“Bingöl, Muş Varto ve Erzincan’bile korkulu tıpkı yer sarsıntısı bekliyoruz”

Maşrık Rum Kırık Hattı’nda oluşan sıkışmaların yıldız bölgelerinde kendisini göstereceğini belirten Etken, “Erzurum bölgesini değerlendirdiğimiz ahit alelhusus Bingöl, Muş Varto, Erzincan’bile aheste yer sarsıntısı olacağını düşünüyorum. Bu anlamda on paralık kaygım yok, olacaktır, bundan kaçış yok. Erzurum’dahi da sarsıntı bekliyoruz. Bunun sebebi ise Şarki Rum Fay Hattı’nın alt yanı, yani cenup kısmı bölgesinde çok sıkışma oldu. Bu sıkışmalar şimal istikametinde pekâlâ kendisini gösterecektir” diyerek konuştu.

“Erzurum kırık hatları dışında namına özel fayları var”

Erzurum’un namına özel faylarının olduğunu vurgulayan Hurşit Faal, “Ancak Erzurum değişik illere göre Yıldız Anadolu Kırık Hattı (KAF) ve Doğu Anadolu Kırık Hattı’nı (DAF) içerisinde barındırmıyor. Yani Erzurum’dan bu iki fay hattı de geçmiyor. Erzurum’un kendisine arpalık, namına özel fay hatları var. Evvelce üstelik Erzurum’birlikte depremler oldu” dedi.

“Deprem periyotları ayrım gösterir”

Kâh depremlerin ne ahit olacağının kesinlikle bilinemeyeceğini da kaydeden Etkili, “Şuna üstelik benzemek lazım bazı depremlerin gerçekleşme periyodu 30-40 yılda bire bir, bazıları 500 yılda aynı, bazıları dahi 200-300 yılda benzeri gerçekleşiyor. Örneğin Van depremi, o bölgede Muradiye depremini biliyoruz. Fakat geçmiş yıllarda olan Van depremini kimse adisyon etmiyordu. O zelzele hayalet benzeri faydan meydana geldi. Bu yönde Erzurum’daki depremin hangi zaman olacağıyla ilişik net tıpkı bilgelik veremeyiz” şeklinde konuştu.

“Zenci Yarımadası Türkiye’yi itiyor ve yapılan bina zeminleri çokça yüce”

Binaların yapılmadan önceki hele dayanak noktası etütlerine özen edilmesi gerektiğini tamlayan Canlı, “Koca Arap Yarımadası Türkiye’yi itiyor. Gün Doğusu Küçük Asya Fay Hattı’nın maşrık tarafını itiyor. Bunu birlikte fayları incelediğimizde görüyoruz. Şimendifer raylarının tahminî namına 3 metre atım göstermesi bunun belirtilerinden tıpkı tanesidir. Bu bölge kategorik Erzurum’u bile etkileyecektir. Bingöl’ü, Muş Varto bölgesini ve Erzincan’ı bile etkileyecektir. Erzurum’bile çokça bulundum ve Türkiye’nin zelzele üzerine, deprem olmadan önce alması müstelzim önlemler var. Kesinlikle binalar yapılmadan ilk dikkatle dayanak noktası etütleri yapılması gerekiyor. Bazen müteahhitler bunu tek önemsemiyor, onlar aldıkları paraya bakıyorlar. Haddizatında bu temel taşı etütlerinin yapılması, binaların bölgeye akla yatkın inşa edilmesi zorunlu durumda bulunuyor. Fakat bu konuda kapsamı müteahhitler belirliyor. Maliyeti onlar belirliyor. Yapıyı ortada olmaksızın istinatgâh etüdü raporu verenler birlikte var. Bunlara bile kesinkes tedbir alınması gerekiyor” dedi.

“Alüvyonal zeminlere nesir edilen binalar çokça yüksek belki yıkılır”

Alüvyonal bölgelere inşa edilen binaların ise genelde yıkıldığını söyleyen Jeofizik Mühendisi Hurşit Etkin, “Alüvyonal ortamlarda yapılar kuruluyor. Bu alanlara çatı beğenmek haddinden fazla risklidir. Yer bilakis az buçuk daha irtifa kesimlere yapı yarmak çokça daha sağlıklıdır. Kaya ortamlara yapılan binalar henüz kuvvetli oturuyor ve elan akva oluyorlar. Kayran alanlardan söz gelişi Hatay bayağı oldu. Amik Ovası yerle benzeri oldu. Yıkıntıların arz haddinden fazla olduğu zeminlere baktığımız ahit bilcümle alüvyonal bölgeler olduğunu görüyoruz. Buralar yıkılmaya ergonomik zeminler. Bu zeminlerde yapılacak binalara haddinden fazla ilgi gelmek geçişsiz. Erzurum’dahi dahi umumi namına

alüvyonal ortamlara binalar müesses. Alüvyonal düzlem dediğimiz kum, kil, çakıl üzere şeylerin yoğun gelmesi, hareket anında tekrarlanmış yüke neden oluyor. Eş namına aynı boksörün daim ağırlık atması gibidir. Deprem patadak çatı içerisine giriyor. Bina içerisine girince kiriş ve kolonlar birbirine varyos üzere çarpmaya başlıyor. Zımnında kiriş ve kolon birer yıkmacı eleman namına davranıyor. Kayran altındaki hareket ne kadar yüksekse yapıya da o büyüklüğünde faziletli benzeri angarya biniyor. Bu de hangi yazık kim yıkılmalara neden oluyor. Temel Taşı sıvılaşmaları da meydana geliyor ve binalar hangi kadar sağlam olsa de zemin asılsız olduğu üzere yapı temelle bu arada canip yatıyor. Bu bölgelerde önlemler alınmalıdır” diye niteleyerek konuştu. – ERZURUM