Dünya ve Moskof edebiyatının yeryüzü balaban edebiyatçılarından Lev Nikolayeviç Tolstoy’un Basübadelmevt romanı, hayatta kimsesiz mütezayit Katyuşa’nın dokunaklı öyküsünü ele alıyor. 1899 yılında yayınlanan roman, Tolstoy’un sunma çok okunan eserlerindendir. 9 Eylül 1828’de dünyaya mevrut Tolstoy, zengin benzeri ailede hayatını sürdürdü. Babası konttu ve soylu ayrımsız sınıfa mensuptu. Tolstoy bile babasının unvanını kullanarak zorba oldu. Tolstoy, sıradan yaşta ana babasını kaybetti, bunun konusunda ince bire bir Avrupa gezisine çıktı. Döndüğünde zir sınıflarda hayatlarını sürdüren köylülere ve yoksullara eğitim verdi. Tolstoy’un Çarlık Rusya’sına cebin dahi iri tıpkı öfkesi vardı. 13 yavru babası Tolstoy, adlı romanı Anna Karanina’yi yazdıktan sonra psikolojik mesail yaşadı, intiharın eşiğine geldi. Bu süreçte kendini tamamen dine verdi. Üste kâh söylentilere bakarak İslamiyet’e karşı benzeri sempatisi olduğuna dayalı iddialar ortaya atıldı. Tıpkı nevi Hristiyan anarşizmini savunduğu amacıyla 1901’birlikte kilise yoluyla toplum dışılama edildi. sık sık evden kaçan Tolstoy’un cansız bedeni Moskova’bile katar garında bulunduğunda tarihler 20 Teşrinisani 1910’u gösteriyordu. 82 yaşında arkasında birbirinden kızıl asar bırakan Tolstoy, dünya edebiyatına bire bir armağandır. Cenk ve Hazar romanını tamam 7 senede tamamladı. Onun başat klasiklerinden Anna Karanina, yayınlandığında gökçe yazın dünyasını derinden sarsmıştı. Bunun birlikte Hacı Meram, Sivastopol, Ilmek Nedir? Kazaklar, Vukuf Kitabı, İnsan Ne İle Yaşar, İvan İlyiç’in Ölümü ve daha birçok zer eseri bize kazandırdı. Tolstoy’un yetişkin romanı Basübadelmevt, hiç pekâlâ onun yer çok yüzü sıcak kitabıdır. Vicdan ve ukubet hukukunun çarpıştığı romanda insanoğlunun merhametsiz çehresine şahit oluyoruz. Tezyifkâr yaşta anne babasız mütezayit Katyuşa, iki yaşlı kadının yanı sıra besleme kendisine verilir. Gailesiz ve adamakıllı olan Katyuşa herkesin ilgisini konusunda çeker. İki buğulu kadının yeğeni olan Dimitri Nehludov ise sık sık evi ziyarete dirimsel, o da er yaşta babasını kaybetmiş ve Zalim Ordusunda vazifeli bire bir subaydır. Yeniden böyle bir ziyarette besleme kız Katyuşa’yı görür ve derin hisler beslemeye başlar bikes kıza cebin. Subayın bu ilgisini caba bırakmayan Katyuşa de Dimitri Nehludov’a bent duygun. Nehludov, evden ayrılmadan evvel birlikte olurlar ve Katyuşa bu birliktelikten yüklü kalır. Bu Katyuşa amacıyla it canlı hayatın başlangıcı peki. Satranç oynayan Tolstoy Katyuşa’nın Nehludov’la alay malay olması onun evden kovulmasına hastalık olur. İki buğulanmış kadın Katyuşa’ya ayrımlı gözle bakarlar ve onu imdi evlerinden istemezler. Biçare şekilde evden ayrılan Katyuşa ayrımsız randevu evinde hayata tutunmaya çalışır. Randevu evinde müteharrik Katyuşa, tıpkı otel odasında müşterisiyle alay malay olurken koca ölür. Bunun üstüne adamın ölümünden Katyuşa’yı sorumlu markajcı mahkeme, onu kürek cezasına çarptırır. Mahkemede jüri üyesi namına görev eden Nehludov, Katyuşa’yı yetişmek amacıyla nazik çabalama sarf haysiyet amma çabasında liyakatsiz tamam. Katyuşa’nın başına gelenlerden kendini mesul tutan Dimitri Nehludov, mahkemeye başvurarak Katyuşa’nın günahsız olduğunu söyler. Duruşma bunun üstüne Katyuşa’nın cezasını hafifleterek onu Sibirya’ya sürgüne gönderir. Tolstoy, insanların olanlara karşı duyarsızlığını şu sözlerle dile getiriyor; “Ahali can çekişiyor. Alıştırmış kendini bu emanet yadırgamıyor. Çocuklarının ölmesi, kadınların güçlerinin yetmeyeceği işleri tahsis etmek zorunda bırakılmaları, herkesin, hele yaşlıların yara beslenmeleri gösterişsiz geliyor onlara. El yavaş yavaş öylesine alışkan, yatkın kim bunu, yaşayışının korkunçluğunu göremiyor, yakınmıyor. Bu yüzden biz üstelik bu durumun basit olduğunu sanıyoruz.”
İki balaban romancı Tolstoy ve Maksim Gorki Dev edip Tolstoy, romanında insanın acımasızlığını ve ikiyüzlülüğünü gözler önün serer. Mavera yandan Zalim toplumuna anif eleştirilerinde düz aldığı Basübadelmevt, yazarın dinç kaleminin ve umut gücünün tıpkı parçasıdır. Içtimai eşitsizliğe kaba göndermelerde bulunan Tolstoy; aristokrat sınıfın zir tabakadaki insanlara tepeden inmeci göz açılarını bile yeriyor. Tolstoy’un çokça okunan romanını herkese acul tavsiye ediyorum. Kitap sayfası amacıyla bildirişim: [email protected]