Rize İdare Mahkemesi’nden Ağız Dalaşı Mucit Değişmeyen: İkizdere Vadisi’nde Cengiz İnşaat’a Taş Ocağı Serbest, Sr İnşaat’a Haram

GENÇAĞA KARAFAZLI

Cengiz İnşaat’ın Rize’deki İyidere Geri Hizmet Liman inşaatının bahir dolgusuna taş ulaşmak amacıyla İkizdere’nin Eskencidere Vadisi’nde imal çalışmaları devam fail taş ocağına alın uğraş veren Cevizlik köyü sakinleri, ayrımsız vadide SR İnşaat eliyle yapılması planlanan mermer ocağı üzere Rize Valiliği’nce sunulan “Çevresel Ağırbaşlılık Değerlendirmesi (ÇED) zaruri değildir” kararının iptali için açtıkları davayı kazandı. Cengiz İnşaat’ın taş ocağı için açılan sorun henüz ilk reddedilirken SR İnşaat’ın açmayı planladığı mermer ocağı için sunulan “ÇED vacip değildir” kararı iptal edildi.

Rize İdare Mahkemesi, Eskincidere Vadisi’nde Cengiz İnşaat’ın yapım çalışmalarının sürdüğü taş ocağının tezce yanı başında SR Tarım Turizm İnşaat Yatırım Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi tarafından yapılması planlanan mermer (bazalt) ocağı ve melez-eleme tesisi projesi üzere Rize Valiliği Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü’nce verilen “ÇED lazım değildir” kararının iptali amacıyla 17 köylünün açılan davada kararını açıkladı.

Murafaa, mermer ocağı açılacak alanın faziletli eğiklik derecesinde olduğuna ve erozyon riski taşıdığına, ocağın ormancılık çalışmaları üzerinde aksi etkilerinin olacağına, su kaynaklarına uymazlık vereceğine ve projenin uygulanmasının mevzuat ve bilimsel esaslara göre kabul edilebilir düzeylerde olmadığına karar vererek Rize Valiliği’nce sunulan “ÇED vacip değildir” kararını iptali etti.

“BİLİMSEL ESASLARA BAKARAK AKSEPTANS EDİLEBİLİR DÜZEYLERDE DEĞİL”

Murafaa, bozma kararın gerekçesini şöyle açıkladı:

“Sevgili konusu Rize ili, İkizdere ilçesi, Cevizlik köyünde kurulması planlanan mermer (bazalt) ocağı ve kırma-eliminasyon tesisi projesinin, sahanın jeomekanik tespiti, ölçüsüz-drenaj, arıcılık faaliyetleri, orman alanları, su kaynakları (yüzey ve mugayir) değerlendirmeleri açısından Yer Kanunu ve Çevresel Sorumluluk Değerlendirmesi Yönetmeliği kapsamında mekân üzerindeki inatçı etkilerinin, projenin uygulanmasının izlenmesi ve kontrolünde sürdürülecek çalışmalarla alınacak önlemlerin ait mevzuat ve bilimsel esaslara bakarak kabul edilebilir düzeylerde olmadığı, raporda ayrıntıları verilen bu parametreler açısından çevresel güçlük değerlendirmeleri yapılmamış projenin bu tıntın ile işletilmesi yerinde fiziksel ve biyolojik çevresel değerlerin ve ekolojik dengenin tahribine, bozulmasına ve bulunmayan olmasına bozukluk olacağı, çevreye olabilecek kontra yöndeki etkilerin önlenmesi ya birlikte zararın çevreye beis vermeyecek ölçüde bildirme organ indirilmesi üzere lazım önlemlerin alanı temsilden ırak ve edebiyat bilgilerine dair hazırlandığı ve proje özelinde akıllıca ve ehliyetli olmadığı, proje alanında yürütülecek faaliyetin ve kurulacak melez ve eliminasyon tesisinin pres kapasitesi, kullanılacak beceri donanım ve formül gözetildiğinde mermer (bazalt) ocağı ve pili-eleme tesisi projesi ile ilişkin olarak sunulan Rize Belde ve Kentçilik İl Müdürlüğü’nün 25.09.2019 tarih ve E-201966 az ‘ÇED zaruri değildir” kararının beceri olarak yeterli ve makul olmadığı görüşlerine meydan verilmiştir.

“SU KAYNAKLARI KÖTÜLÜK GÖRECEK, AŞINIM OLUŞACAK”

Projenin, mermer (bazalt) ocağına ilişik bazalt cevheri üzere kayaç mekaniği laboratuvar deneylerinin ve buna ilişkin adına jeomekanik tetebbu raporunun hazırlanmadığı, PTD’birlikte su kaynakları açısından alanı desise anlamında hidrojeolojik ve hidrolojik açıdan aynı değerlendirmenin ve ilmî çalışmanın yapılmadığı, PTD’de dava konusu proje faaliyetleri ile alanın akarsu morfolojisi açısından çevresel etkilerinin ayrımsız değerlendirmeye tabi tutulmadığı, PTD’dahi yeraltı suları ile ilişkin namına umumi hidrojeolojik özellikler dışında hidrolojik çevrim yönünden bilimsel değerlendirmelerin düzlük almadığı, PTD’da saha düz önlemlerin tefcir ve taşkının çevresel etkilerini yorum açısından uygun fakat alanın topografik özellikleri dikkate alındığında ehliyetli olmadığı, ocağın işletilmesi sırasında akarsu kaynaklarının görebileceği zararlar ve bu kaynakların korunmasına yönelik düzlük özelinde alınacak tedbirlere değinilmemesinin su kaynakları açısından PTD’nin bilimsel ve ustalık anlamda yüce bir eksikliği olduğu, proje alanının seyelan derecesi ve yerey yapısı itibari ile arazi esirgeme karakteri taşıdığından alanın balaban kısmında aşınım riski tehlikesi bulunduğu halde tafsilatlı bir yer tetkik raporu yekinmek vasıtasıyla erozyon riskinin önlenmesine yönelik projelere PTD’da meydan verilmediği anlaşılmıştır.

“ÇEVRENİN KORUNMASI ÖDEVİNE AYKIRILIK OLUŞTURUYOR”

Akıbet olarak, dava konusu projenin emek alanı itibariyle karışma olduğu, berceste-eleme kriterleri uygulanacak projeler amacıyla öngörülen asgari yükümlülüklere uyulmadığı, bu durumun ise hele su kaynakları yönünden Anayasa’yla hâkimiyet altına alınan çevrenin korunması ödevine aykırılık oluşturacağı, nedeniyle proje alanında yürütülecek faaliyetin ve kurulacak pili ve eleme tesisinin cıvıltı süresi, işletme kapasitesi, kullanılacak teknik tesisat ve formül gözetildiğinde, mermer (bazalt) ocağı ve kırma-eliminasyon tesisi projesi ile ilgilendiren olarak Rize Valiliği Kasaba ve Şehircilik Müdürlüğü’nce sunulan 25/09/2019 tarih ve E-201966 sayılı ‘ÇED muktezi değildir’ kararında hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.”

GIRMEK Kİ ŞİRKETLERE VEYA SAHİPLERİNE BAKARAK İŞİN RENGİ DEĞİŞİYOR”

Müddei köylülerin avukatı Yakupşekip Okumuşoğlu, Rize İdare Mahkemesi’nin karanını ANKA Malumat Ajansı’na şöyle değerlendirdi:

“SR İnşaat’ın açmak istediği ve çalışmalarını sürdürdüğü taş ocağı, Cengiz İnşaat’ın geri hizmet liman inşaatına taş sağlamak üzere çalışmaların bitmeme ettiği Eskencidere Vadisi’nin çarçabuk yanı başında. Mahkemenin aldığı bu karar, bizim ve doğanın talanına alın çıkan Cevizlik köyü yurttaşlarının, Cengiz İnşaat’ın taş ocağı çalışmalarının devam ettiği Eskencidere Vadisi’nde yaşam alanlarını nasıl namevcut edeceğini gösteren tıpkısı karardır. Bire Bir vadide iki ayrı müşareket taş ocağı çalışması yapıyor ve duruşma aşağıda çalışma yapan SR İnşaat’ın taş ocağının çalışmalarının doğayı ve dirim alanları bulunmayan edeceğine karar veriyor, ÇED raporunu bozma ediyor. Ancak acilen yanı başında, yukarıda benzeri yıldan beri doğayı neşir fail Cengiz İnşaat’a taş temini için yapılan taş ocağı ile ilişkin açtığımız fesih davasını reddediyor. Bunu fehmetmek kabil değil. Şirkete göre mi karar veriliyor? Türkçesi şaşırdım. Acaba buradaki taş ocağı da Cengiz İnşaat’a taş temini amacıyla yapılıyor olsaydı değişmeyen ne olacaktı, nikbet etmedim değil. Mahkemenin, Cengiz İnşaat’a taş temini üzere yapılmak istenilen taş ocağı ile ilgili daha evvel verdiği karar kesinlikle türel değildir. Mahkemenin SR İnşaat’ın taş ocağı için verdiği kararı, Cengiz İnşaat amacıyla yapımı bitmeme eden taş ocağı ile ilgilendiren dahi vermesi gerekirdi. Çünkü ikisi birlikte ayni vadide. Kararda, ‘projenin bilimsellikten uzak yapıldığı’ vurgusu, Cengiz İnşaat’a taş temin edilen taş ocağı üzere birlikte motamot muteber olması gerekirdi. Buyurmak kim şirketlere veya sahiplerine göre işin rengi değişiyor.”

Share: