Bitlis’in Ahlat ilçesindeki Selçuki Düz Mezarlığı’nda bitmeme eden kazılarda bakir ortaya çıkarılan 108 mezardaki tezyin ve kitabelerin çözümlemeleri yapılıyor.
Hars ve Turizm Bakanlığının izniyle 210 dönümlük alandaki hafriyat çalışmaları Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Müzakere Tarihi Bölümü Dr. Akademisyen Mehmet Kulaz başkanlığında yürütülüyor.
UNESCO’nun Acun Ekin Mirası Geçici Listesi’nde düzlük düzlük ve dünyanın genişlik iri Türk İslam mezarlığı niteliğini taşıyan alandaki hafriyat çalışmalarında, hem elan önce ortaya çıkarılan mezarlar restore ediliyor hem üstelik yenileri ortaya çıkarılıyor.
Alanında bilirkişi akademisyenlerin de saha aldığı kazılarda bu sene 40’ı yavru 108 oyuntu çevrim yüzüne eskimemiş çıkarıldı. Mezarların üzerindeki kitabe ve süslemelerin çözümlenmesine müteveccih icraat bitmeme ediyor.
Dr. Öğretim Üyesi Kulaz, AA muhabirine, Selçuklu Yer Mezarlığı’ndaki kazı çalışmalarında koskocaman bulguların ortaya çıkarıldığını söyledi.
Bu yıl ağırlıklı namına Moskof işgali sırasında açıldığı değerlendirilen ve mezarlığın ortasından güzeşte yoldaki tahribatı gidermeye müteveccih mücahede yürüttüklerini anlatan Kulaz, şöyle konuştu:
“Burada 20 dönümlük arazinin dolgu toprağını alarak rehabilite çalışması gerçekleştirdik. 3 kademeli ayrımsız çalışmamız var. İlk etapta yüzdeki dolgu toprağı alarak oyuntu taşlarını ortaya nüfuz etmek ve ezik varsa belirlemek, ikinci aşamada bunları restorasyona tabi sancımak, üçüncü aşamamızı birlikte peyzaj çalışması oluşturuyor. İlk aşamayı bitirdik. Hep dolgu toprağı alarak alanı temizledik. Türk Çağ Kurumunun projesi kapsamında dahi mezarlıkta çalıştığımız ayrıksı bir kayran var. Önceden ivedili engelleme edilmesi müstelzim alanları tespit etmiştik. Bu proje çerçevesinde mezarlıktaki sekizgen türbe yerine isimlendirdiğimiz yapının etrafında emek yaptık. Kısaca 3 bin 500 metrekare alanın zemindeki toprağını alarak düzenlemeye gittik.”
“beher mezar taşı çokça bulunmaz”
Mezarlıkta çalışmaların haddinden fazla taraflı sürdürüldüğünü vurgulayan Kulaz, şu bilgileri paylaştı:
“2022 kazılarında 310 mezar taşını restorasyona bağımlı tuttuk. Bunun 108’i yeni kâin mezarlardır. Restore ettiğimiz bu çukur taşlarını henüz teferruatlı ömürlü ağıl getirmeye çalıştık. Hep mezar taşlarında bezeme ya da yazı bulunmuyor. Bazıları kalifiye, bazıları üstelik dümdüz bırakılmış. Süslemeli ve kitabeli oyuntu taşlarının epigrafik çözümlemelerini yaptık, yapmaya devam ediyoruz. Çalışmalarda ortaya çıkarılan eskimemiş mezarlardan tahminî 40’ının bala mezarı olduğunu tayin ettik. Seçme mezar taşı tarihe ışık markajcı belgedir. Bunları Anadolu’nun tapu kayıtları namına değerlendiriyoruz. Onun için taşların her biri çok nadir. Ana amacımız bu tarihi belgeleri ayrıntılı ömürlü buyurmak, ahir nesillere elan kuvvetli, sürekli, okunabilir ve değerlendirilebilir şekilde aktarma etmek. Bunun üzere çabalıyoruz. beher taşın kıymeti çok aşkın olduğu amacıyla çalışmalarımızı o bilinçle sürdürüyoruz.”
